Την Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου το 4ο ΓΕΛ Ρόδου συνδέθηκε διαδικτυακά με το Virgo, το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο βαρυτικών κυμάτων, μέσω του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, στο πλαίσιο του πανευρωπαϊκού θεσμού της Βραδιάς του Ερευνητή.

Συγκεκριμένα, το 4ο ΓΕΛ Ρόδου, συνεχίζοντας τη συνεργασία του με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, συμμετείχε σε μία από τις τρεις δράσεις που διοργάνωσε φέτος το ΕΑΑ σε συνεργασία με το ΑΠΘ και την Ελληνογερμανική Αγωγή, την Πέμπτη 25/9/2025, στο πλαίσιο της Βραδιάς του Ερευνητή. Έτσι, μαθητές και μαθήτριες της Γ΄ Λυκείου του θετικού προσανατολισμού συνδέθηκαν ζωντανά με το Virgo, το παρατηρητήριο βαρυτικών κυμάτων που βρίσκεται στην Πίζα της Ιταλίας και έχει ως στόχο την ανίχνευση σημάτων από κοσμικά φαινόμενα, όπως οι συγκρούσεις μαύρων τρυπών.

Στη διαδικτυακή αυτή συνάντηση, οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τον τρόπο με τον οποίο το Virgo ανιχνεύει τα βαρυτικά κύματα, τις «ρυτιδώσεις» του χωροχρόνου που είχε προβλέψει ο Αϊνστάιν. Ο ανιχνευτής αποτελείται από δύο τεράστιους σωλήνες μήκους 3 χιλιομέτρων σε σχήμα «L». Στο εσωτερικό τους επικρατεί υψηλό κενό, ώστε να κυκλοφορεί χωρίς εμπόδια μια δέσμη υπέρυθρης ακτινοβολίας λέιζερ.

Η ανίχνευση γίνεται με τη μέθοδο του συμβολόμετρου Michelson: η δέσμη χωρίζεται στα δύο, διανύει τους κάθετους βραχίονες και επανενώνεται. Αν ένα βαρυτικό κύμα περάσει από τη Γη, μεταβάλλει απειροελάχιστα τα μήκη των βραχιόνων και αλλάζει το μοτίβο συμβολής του φωτός, αποκαλύπτοντας έτσι την παρουσία του.

Οι επιστήμονες εξήγησαν ότι βασικές προκλήσεις είναι η ακριβής ευθυγράμμιση των δεσμών λέιζερ και η διατήρηση του υψηλού κενού σε τόσο μεγάλες αποστάσεις. Παράλληλα, πρέπει να αντιμετωπίζουν πολλούς εξωγενείς θορύβους: σεισμικές δονήσεις, θερμικές ταλαντώσεις, μαγνητικά πεδία ή ακόμη και θορύβους από ανθρώπινες δραστηριότητες. Με ειδικά συστήματα απομόνωσης και εξελιγμένες τεχνολογίες, κατορθώνουν να ξεχωρίζουν το αυθεντικό σήμα από τον θόρυβο.

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην πρώτη ανίχνευση βαρυτικού κύματος, που επιτεύχθηκε το 2015 από τους ανιχνευτές LIGO στις ΗΠΑ και ανακοινώθηκε το 2016. Το σήμα προερχόταν από τη σύγκρουση δύο μαύρων τρυπών, περίπου 1,3 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Η ανακάλυψη αυτή αποτέλεσε ιστορική καμπή, καθώς επιβεβαίωσε πειραματικά τη θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν και άνοιξε ένα νέο παράθυρο στην αστρονομία, επιτρέποντάς μας να «ακούμε» το Σύμπαν.

Η εμπειρία της συνάντησης με το Virgo μας έδειξε πώς η επιστήμη, με συνδυασμό επιμονής και καινοτομίας, καταφέρνει να αγγίζει τα πιο βαθιά μυστικά του Κόσμου.

Δράσεις του ΕΑΑ στη Βραδιά του Ερευνητή

Στο πλαίσιο της φετινής διοργάνωσης πραγματοποιήθηκαν και άλλες δράσεις από το ΕΑΑ, πουπαραθέτουμε για όσους ενδιαφέρονται να εξερευνήσουν τα μυστικά του ουρανού:

• Ζωντανή παρατήρηση του Ήλιου από το τηλεσκόπιο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και εξερεύνηση των εκρηκτικών μυστικών του.
• Όταν έπεσε η νύχτα, τα τηλεσκόπια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του ΕΑΑ και της Ελληνογερμανικής Αγωγής ενώθηκαν για μια διαδικτυακή παρατήρηση γεμάτη αστρονομία.

Μπορείτε να κατευθυνθείτε στα ακόλουθα links για να παρακολουθήσετε τις διαδικτυακές συνδέσεις βιντεοσκοπημένες μέσω του YouTube:

Εικονική επίσκεψη στο Παρατηρητήριο Βαρυτικών Κυμάτων Virgo

https://www.youtube.com/live/7PTTsjMZTHk?si=fsHuT1tPHztf6vn0

Ζωντανή παρατήρηση του Ήλιου από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών

https://www.youtube.com/live/FuW-GsDHZKk?si=yhj_obizgaJxwLJ5

Μια διαδικτυακή νύχτα γεμάτη αστρονομία!

https://www.youtube.com/live/SlWik-OjeDI?si=QnuEtWoVMpPq1omF