4^ο

Ο σχολικός εκφοβισμός είναι το φαινόμενο εκείνο κατά το οποίο ένας μαθητής (ή περισσότεροι) ασκούν επίδειξη δύναμης, απειλής και εξαναγκασμού προς έναν πιο αδύναμο συμμαθητή τους. Η πράξη αυτή αποσκοπεί στην επιβολή της θέλησης του ισχυρότερου μαθητή (που τον ονομάζουμε «θύτη») και στην άσκηση βίας πάνω στον πιο αδύναμο μαθητή (που τον αποκαλούμε «θύμα»). Συνήθως πρόκειται για μία πράξη επαναλαμβανόμενη και συστηματική.

Σχολική Βία και Εκφοβισμός υπήρχε από παλιά στην κοινωνία και στο σχολείο. Όμως, το ζήτημα έγινε αντικείμενο συστηματικής μελέτης τα τελευταία 30 χρόνια.

Υπάρχουν πολλές μορφές σχολικής βίας και εκφοβισμού. Τα χτυπήματα, οι προσβολές, οι βρισιές, οι εκβιασμοί είναι οι πιο άμεσες. Όμως ακόμα και η διάδοση φημών, ο αποκλεισμός του «θύματος» από τις παρέες ή η απομόνωσή του από τις δραστηριότητες της τάξης, είναι κι αυτές μορφές εκφοβισμού, συχνά εξίσου σοβαρές. Παρόμοιες απειλές, προσβολές, δυσφήμιση, κοινωνική απομόνωση, μπορεί να εμφανίζονται και μέσω κινητού τηλεφώνου ή διαδικτύου, μαζί με δημοσιοποίηση πληροφοριών και εικόνων χωρίς άδεια ή δημιουργία ψεύτικων ταυτοτήτων για εκμαίευση πληροφοριών. Πρόκειται για τον ηλεκτρονικό εκφοβισμό, το cyber bullying, μία σχετικά νέα μορφή βίας, που διαφοροποιείται ουσιαστικά λόγω του τρόπου εφαρμογής της.

Η σχολική βία και ο εκφοβισμός μπορεί να συμβούν σε κάθε σχολείο. Οι έρευνες δείχνουν πως τουλάχιστον ένας στους επτά μαθητές σχολικής ηλικίας θα δεχθεί κάποια μορφή «θυματοποίησης» κατά τη διάρκεια της σχολικής του ζωής.

Το θέμα είναι πώς μπορούμε να αντισταθούμε.

Σχεδόν πάντοτε η βία και ο εκφοβισμός εκδηλώνεται παρουσία «ακροατηρίου». Εκτός από τον «θύτη» και το «θύμα», υπάρχουν σχεδόν πάντα και κάποιοι παρόντες, οι οποίοι απλά παρατηρούν το συμβάν.

Σύμφωνα με έρευνες, αυτοί οι παρατηρητές δεν αποτελούν μια «ομοιογενή» ομάδα κι έτσι δεν συμπεριφέρονται όλοι με τον ίδιο τρόπο: κάποιοι δείχνουν να «έλκονται» από τον «θύτη» και τη συμπεριφορά του και να θαυμάζουν την επίδειξη δύναμης που κάνει. Άλλοι, αν και δεν συμφωνούν, προτιμούν να μην ανακατευτούν, πιθανώς γιατί φοβούνται μήπως γίνουν οι ίδιοι τα επόμενα θύματα. Υπάρχουν μόνο ελάχιστοι που αποφασίζουν να βοηθήσουν τον συμμαθητή που θα βρεθεί σε θέση ανάγκης.

Ο ρόλος των θεατών είναι καθοριστικός. Έχει παρατηρηθεί γενικά ότι σε σχολικά περιβάλλοντα όπου οι συμμαθητές έχουν την τάση να αποδοκιμάζουν τέτοιου είδους ενέργειες και να υπερασπίζονται το θύμα, το φαινόμενο του Σχολικού Εκφοβισμού εμφανίζεται σπανιότερα.

Αν συμβαίνει σε σας μιλήστε! Αναφέρετε το πρόβλημά σας, μην το κρατάτε μέσα σας, μην περιμένετε απλά να περάσει το συμβάν! Αναζητήστε υποστήριξη από κάποιον συμμαθητή που εμπιστεύεστε, από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς. Το πρόβλημα της σχολικής βίας και του εκφοβισμού αφορά όλη τη σχολική κοινότητα, που έχει υποχρέωση να παρέμβει. Και να θυμόσαστε ότι η λύση δεν είναι να ανταπαντήσετε και να γίνετε κι εσείς εξίσου επιθετικοί και βίαιοι. Η βία γεννάει βία.

Αν η βία χτυπήσει την πόρτα ενός δικού σου φίλου, στάσου πλάι του. Η παρουσία σου δίπλα του μπορεί να είναι καταλυτικής σημασίας και να σημαίνει πολλά για τον ίδιο. Φυσικά και στην περίπτωση αυτή είναι εξίσου σημαντικό να ΜΙΛΗΣΕΙΣ κι εσύ σε κάποιον (έναν καθηγητή για παράδειγμα) για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο φίλος στον οποίο συμπαραστέκεσαι.

Ως σχολική τάξη εργαζόμαστε σαν μία ομάδα. Βάζουμε κανόνες συμπεριφοράς και τους τηρούμε. Στηρίζουμε και φροντίζουμε ο ένας τον άλλο. Δεν ξεχνάμε πως είμαστε ισότιμα μέλη, κανένας δεν είναι καλύτερος από τον άλλον. Αν στην τάξη μας υπάρχει ένας μαθητής «διαφορετικός» από τους άλλους (κάποιο άτομο με διαφορετικά χαρακτηριστικά, αλλοδαπός, άτομο με αναπηρία ή άτομο από κάποια εθνική ή κοινωνική μειονότητα) αυτό δεν τον κάνει αυτόματα στόχο της επιθετικής συμπεριφοράς κάποιων. Δεν επιτρέπουμε τον εκφοβισμό, από όποιον και αν προέρχεται. Είμαστε υπεύθυνοι όλοι!

Προσαρμοσμένο υλικό από την Ιφιγένεια Βράσκου – Γραφείο Σχολικών Δραστηριοτήτων Δωδεκανήσου, από το έργο: StopBullying, Φάκελος Υλικού για Μαθητές,

εγχειρίδιο που εκπονήθηκε στα πλαίσια του έργου:

«Ανάπτυξη και Λειτουργία Δικτύου Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Φαινομένων Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού», των Αξόνων Προτεραιότητας 1 & 2 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», ΕΣΠΑ 2007-2013